کد مطلب:223194 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:259

گنجینه کتابخانه » اهل بیت » امام رضا (ع) »»» فهرست کتاب

راه خوزستان به شیراز

راه خوزستان به شیراز

1. از «بازار سبیل» (سوق سبیل) تا «ارجان» شش فرسخ.

2. از ارجان تا «كردمان» هفت فرسخ.

3. از كردمان تا «بندك» چهار فرسخ.

4. از بندك تا «خان حمّاد» هشت فرسخ.

5. از خان حمّاد تا «خواندن» چهار فرسخ.

صلی الله علیه واله . از خواندن تا «نولنجان» چهار فرسخ.

علیه السلام . از نولنجان تا «كركان» شش فرسخ.

8. از كركان تا «جرجان» پنج فرسخ.

9. از جرجان تا «خلار» چهار فرسخ.

10. از خلار تا «جویم» چهار فرسخ.

11. از جویم تا «شیراز» پنج فرسخ.

علاوه بر راههایی كه بر شمردیم، منابع تاریخ ایران باستان از راهی كه از تخت جمشید به سمت غرب تا شوش متداول بوده، یاد كرده اند كه در بررسی و تطبیق آن با آنچه جغرافیدانان مسلمانان نگاشته اند می توان به نتایج ارزنده ای برای كشف دقیق مسیر حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام دست یافت.



راه باستانی شوش به تخت جمشید، (راه شاهی)

1. شوش

2. رامهرمز

3. ارجان (ارگان)

4. فهلیان

5. گویم

صلی الله علیه واله . بیضاء

علیه السلام . تخت جمشید

راه شاهی كه در دامنه جنوبی رشته كوه تاروس به اربل و از آن جا از راه رود زاب (زه آب) به تنگ ملاوی می رسیده، پس از گذشتن از پل دختر به شوش منتهی می شده و از آن جا به رامهرمز می رفته و از رامهرمز در دنباله رود مارون به ارگان (ارجان) ادامه می یافته و به فهلیان امروزی می رسیده و از آن جا در دنباله روز زهره پس از گذشتن از «پل مورد» (و عبور از كوهستانهای صعب العبور كوه كیلویه) به گویم و از آن جا به طرف جلگه های مرودشت و سپس به تخت جمشید (پاسارگاد) منتهی می شده است.

( مصطفوی، اقلیم پارس، ص 2 - 1صلی الله علیه واله 3؛ ایرانشهر، نشریه 22، كمیسیون ملّی یونسكو در ایران، 2/صلی الله علیه واله 145؛ اطلس تاریخی ایران، مؤسسه جغرافیایی دانشگاه تهران، نقشه شماره صلی الله علیه واله و علیه السلام . )

راه شوش به ارجان (بهبهان) كه اولین ناحیه فارس است برابر نقل ابن رسته به شرح زیر است. همان طور كه ملاحظه می شود این راه قدیمی با راه باستانی، منزلگاههای مشتركی دارد و تا سال 290 ه' ق كه ابن رسته كتاب خود را تألیف كرده مورد استفاده واقع می شده است. ادامه این راه را ابن رسته در مسیر راه ارجان به شیراز، در شرح راه اهواز به شیراز می آورد و ما از پیوند این دو راه می توانیم مسیر راه را از شوش به شیراز مورد بررسی قرار دهیم. ناگفته نماند كه راه شوش به ارجان از منطقه ای در خاك عراق، نزدیك به «واسط» (wacet) به نام «باذبین» (Badhibin) آغاز می شده كه در واقع شاهراه ارجان به واسط بوده است.

( كتاب الخراج، ص 225. )



راه شوش به ارجان (بهبهان) اولین ناحیه فارس

1. از سوس (شوش) تا «جندیشاپور» هشت فرسخ.

2. از جندیشاپور تا «تستر» (شوشتر) هشت فرسخ.

3. از تستر تا «سوق الاهواز».

( الاعلاق النفیسة، ص 220. )

4. از سوق الاهواز تا «كندل» (Kandal) یازده فرسخ.

5. از كندل تا «رامهرمز» نه فرسخ.

صلی الله علیه واله . از رامهرمز تا «زط» نه فرسخ.

علیه السلام . از زط تا «سنبیل» هشت فرسخ.

8. از سنبیل تا «ارجان» چهار فرسخ.



ورود حضرت رضاعلیه السلام به ارجان (بهبهان)

منابع قدیم از عبور و یا توقف حضرت رضاعلیه السلام در ارجان ذكری نكرده اند و تنها از مسیر حركت آن حضرت از اهواز به فارس سخن گفته اند. ولی منابع جغرافیایی و ( عیون اخبار الرضاعلیه السلام ، 149/2 و 180؛ الارشاد، 2/صلی الله علیه واله - 255؛ اثبات الوصیه، ص 204؛ اصول كافی، 402/2 و علیه السلام 40. )

برخی منابع جدید از توقف حضرت علیه السلام سخن گفته اند. اعتماد السلطنة، در مرآت ( زندگانی حضرت رضاعلیه السلام ، ص 243؛ به نقل از مطلع الشمس؛ سیّد حجّت بلاغی، تاریخ نایین، 2/صلی الله علیه واله - 235. )

البلدان، از مسجدی در بقایای شهر قدیمی ارجان، معروف به مسجد حضرت إمام رضاعلیه السلام نام می برد كه هنگام عبور از این شهر، حضرت در آن مسجد نماز گزارده است.

بهبهان، شهر نوآبادی است كه تقریباً بیش از سیصد سال از عمر آن نمی گذرد. شهر قدیم این ناحیه كه مسافت آن تا بهبهان، زیاده از یك فرسخ نیست، ارجان نام داشت. یونانیها، ارجان را اكران می گفتند. اسكندر وقتی از خوزستان به سمت فارس می رفت از اكران عبور كرد. مسجدی در خرابه های ارجان وجود دارد و معروف است كه حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام در این مسجد نماز گزارده است.

( مرآت البلدان، 8/1صلی الله علیه واله 3. )

صاحب مطلع الشمس نیز ضمن برشمردن مسیر حركت إمام علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام به وجود این مسجد در زمان خود اشاره می كند و می گوید: حضرت رضاعلیه السلام را از مدینه به بصره و از آن جا به اهواز و عربستان عبور دادند. آن وقت شهر ارگان (ارجان) آباد بود و حاكم نشین اهواز شمرده می شد و آثار مسجدی كه به حضرت رضا منسوب است هم اكنون در ارجان وجود دارد.

( زندگانی إمام رضاعلیه السلام ، ص 243. )